Paardenfluisteraar moet voorkomen dat CDA struikelt

Oud en jong kijken anders naar Wilders. Vooral in het CDA botsen de generaties.

De informatie van het minderheidskabinet Rutte voltrekt zich al drie weken in het grootste geheim. Ivo Opstelten (VVD), die na de moord op Fortuyn duidelijk maakte dat hij de opkomst van het populisme begreep, toont zich als informateur weer een ware regent. Het is merkwaardig dat Geert Wilders, die de achterkamertjespolitiek altijd fel bekritiseerde, daar nu aan meedoet.

Teleurstelling in een politicus die met veel retorisch geweld aan de macht komt, ligt altijd op de loer. Het overkomt Obama en het zal Wilders en zijn volgelingen overkomen.

Hoewel er bij deze informatie sprake is van radiostilte valt op dat de bevolking en de achterbannen van de politieke partijen driftig mee formeren. De ’buitenformaties’ zijn minstens zo interessant als de informatie die binnenskamers plaatsvindt.

Het mee formeren is mogelijk gemaakt door internet waardoor voor- en tegenstanders zich sneller kunnen mobiliseren dan vroeger. Bij het verkennen van de Paars-plusvariant kwam een groot deel van de VVD-achterban via internet in beweging – daarbij geholpen door De Telegraaf.

Toen deze poging mislukte en het minderheidskabinet in beeld kwam, verschoof het epicentrum van het verzet tegen deze combinatie naar Trouw. 



Bij de voor- en tegenstanders van het minderheidskabinet lijkt er sprake te zijn van een botsing van generaties. Uitzonderingen daargelaten, komt de tegenstand vooral van oudere mannen: Van Agt (1931), Bot (1937), Van den Broek (1936) en Veerman (1949). Doekle Terpstra is van 1956 en ook niet meer piepjong. Lubbers (1939) moeten wij aan deze lijst toevoegen, nu hij zijn „ja, mits” heeft gewijzigd in „nee, tenzij”. Zij treden Wilders principieel tegemoet. De jongere generatie doet dat meer relativerend. Zij zijn door de twittercultuur wat meer gewend en schrikken niet als Wilders een minister knettergek noemt. Zij vinden het bij voorbaat buitensluiten van de PVV onjuist, terwijl de ouderen dat op principiële gronden wel willen. 



Beide generaties hebben een eigen verhaal. De ouderen refereren aan de Grondwet en de grondrechten en vragen zich af waar de beschaving in Nederland is gebleven. De jongeren constateren dat het verhaal van de ouderen geen oplossingen bood voor de integratieproblematiek. Doordat de problemen van de multiculturele samenleving zijn blijven liggen, is de politieke mobilisatie door Wilders mogelijk geworden. 



De botsing der generaties kwam in het CDA sterk naar voren bij het aanbieden van de twee petities aan de partijvoorzitter. De twee groepen hielden elkaar qua handtekeningen in evenwicht, maar het was door hun lichaamstaal duidelijk dat de indieners mijlenver van elkaar af stonden. Er is alleen nog geen nieuw verhaal, waarmee de tegenstelling kan worden overbrugd.

Het CDA-congres zal spannend worden. Gaat het congres mee of zal Verhagen de kaart van aftreden moeten trekken, iets wat Den Uyl in 1977 verzuimde toen hij geconfronteerd werd met een opstandig congres. Gelukkig is de interim-partijvoorzitter van het CDA, Henk Bleker, een paardenfluisteraar.

Dat is een expert die onrustige paarden op hun gemak stelt. Een paardenfluisteraar heeft ook invloed op mensen. Bleker zal het CDA van galop, via draf naar stap moeten brengen. Maar het CDA-congres kan natuurlijk ook gaan steigeren en op hol slaan.





Bron: Trouw
Publicatiedatum: 28 augustus 2010

Macht en linkse naïviteit

Het lijkt erop dat Nederland een rechts minderheidskabinet krijgt met gedoogsteun van de PVV. De tegenstelling tussen idealistische en machtspolitici heeft de doorslag gegeven bij het behalen van dit resultaat. De PvdA, D66 en Groen Links hadden het kunnen weten: Verhagen en Lubbers zijn vooral machtspolitici. Hoewel zij normatieve bezwaren hebben tegen de PVV van Wilders bepalen toch vooral de omstandigheden hun handelen.

Lubbers mag dan een kosmopolitische worldconnector zijn en Verhagen als minister van Buitenlandse Zaken een tegenstander van Wilders, als het om de macht gaat geven andere overwegingen de doorslag. Het CDA kan nu tijdens regeringsdeelname in alle rust werken aan de opvolging van Balkenende. Eurlings zal toch geen jaren nodig hebben om te ontdekken of hij wel of niet een gezin kan stichten.



Een Jezuïetenstreek zou het commentaar vroeger zijn geweest op de handel en wandel van informateur Lubbers. Ik heb deze verwijzing naar het opportunistische katholieke handelen nog nergens gelezen. De wereld van de Jezuïeten hangt van paradoxen en diepere lagen aan elkaar. Het is de wereld van de politieke Houdini-acts.



Terwijl niemand het voor mogelijk houdt gebeurt het toch. En het kan uiteindelijk ook nog worden goedgepraat. Lubbers heeft dit kabinet als informateur van de Majesteit mogelijk gemaakt, maar niet als CDA politicus. Hij wacht het onderhandelingsresultaat van Opstelten af en zal daarna zijn oordeel geven. Dan is hij weer vrij man. Hij heeft voor zichzelf de ruimte gecreëerd om tijdens het CDA congres tegen te stemmen. Dat zal waarschijnlijk niet gebeuren omdat de opiniepeilingen al ruime steun voor het minderheidskabinet aangeven.





Cohen, Pechtold en Halsema zullen toch wel mokkend thuis zitten. Zoveel ervaring in de politiek en het bestuur en dan nog niet in de gaten hebben dat het om macht gaat. Zij vonden dat de rechtse variant niet goed was onderzocht. Dat moest eerst gebeuren. Zij gingen er vanuit dat deze combinatie wel zou mislukken, omdat zij er idealistisch vanuit gingen van de VVD en het CDA op principiële gronden de samenwerking met de PVV zouden afwijzen, waarna Paars Plus weer mogelijk zou worden.

Zoveel naïviteit wil je hen echter toch niet toedichten. De enige mogelijkheid die zij nu nog hebben om op korte termijn nog enige aandacht terug te winnen is het fuseren van de PvdA, GroenLinks en D66 tot een partij. Het rechtse minderheidskabinet kan wel eens de reden voor een tweepartijenstelsel in Nederland worden.

Een missie voor Paars +

Is er een missie te formuleren voor Paars+? Dat zou de onderhandelingen tussen de VVD, de PvdA, D66 en GroenLinks kunnen helpen. De missie van Paars+ zal rekening moeten houden met belangrijke uitgangspunten van de afzonderlijke politieke partijen. Het eerste paarse kabinet kwam in 1994 tot stand omdat het CDA sterk had verloren (-20). De PvdA verloor eveneens fors (12 zetels), maar bleef de grootste partij en kon daarom het initiatief houden.

De sleutel tot het paarse kabinet lag destijds echter bij D66. Deze sociaal liberale partij was in elke denkbare coalitie nodig waardoor Van Mierlo Paars kon afdwingen. Van Mierlo wilde niet met het CDA, hij noemde het CDA het grote insect in de Nederlandse politiek.

Als Paars+ tot stand komt dan is een belangrijke drijfveer van deze coalitie dat de PVV van Wilders niet tot de macht wordt toegelaten. Daarnaast zou het handig zijn als Paars+ een begin van een missie zou kunnen formuleren. Daarbij zullen de partijen van hun eigen programma’s uitgaan. Er bestaan daarbij mogelijkheden tot uitruil en compromissen.

De VVD zal blijven vasthouden aan de kracht van de markteconomie en zal vergaande sanering van de openbare financiën voorstaan. Het programma zal gericht blijven op debureaucratisering en deregulering om innovatieve ondernemers ruim baan te geven. De klassieke liberalen staan daarbij een kleine en sterke staat voor.

De PvdA is sinds de Den Uyllezing opgeschoven naar links. Cohen is kritisch over het neoliberalisme en richt zijn pijlen op de ongebreidelde werking van de wereldwijde markteconomie. De PvdA wil ook bezuinigen maar het tempo ligt minder hoog. De zwakkeren dienen beschermd te worden.

D66 heeft aangegeven dat de partij veel waarde hecht aan investeringen in het onderwijs. Daarnaast blijven zij aanhangers van verbeteringen in de representatieve democratie. GroenLinks tenslotte zet in op gezonde overheidsfinanciën en op een duurzame economie.

De missie van Paars+ kan gevonden worden in de volgende elementen: (1) een innovatieve en duurzame markteconomie, (2) met een kleine en sterke staat en (3) een ontketende burger. Dat kan het begin van een missie zijn die bij de betrokken partijen energie vrijmaakt om aan de slag te gaan.